اثر نوع قلمه و غلظت های مختلف ایندول بوتیریک اسید (iba) بر ریشه زایی قلمه های ساقه ی نارون چینی (ulmus parvifolia)

به منظور ارزیابی اثر غلظت های مختلف ایندول بوتیریک اسید و نوع قلمه بر ریشه زایی قلمه های نارون چینی ((ulmus parvifolia، دو آزمایش جداگانه در سال های 1389 و 1390 در گلخانه ی دانشگاه صنعتی اصفهان به صورت طرح فاکتوریل بر پایه ی طرح کاملاً تصادفی و با چهار تکرار اجرا گردید. در هر دو آزمایش، هورمون ایندول بوتیریک اسید در پنج سطح (0، 5000، 10000، 15000و 20000 میلی گرم در لیتر) و نوع قلمه در سه سطح (چوب نرم، نیمه سخت و سخت) مورد ارزیابی قرار گرفت. پیش از کاشت قلمه ها، میزان کربوهیدرات محلول و درصد نیتروژن در قسمت انتهایی قلمه ها اندازه گیری شد. میزان کربوهیدرات و نیتروژن در قلمه های چوب سخت به طور معنی داری بیش تر از دیگر انواع قلمه بود. در آزمایش اول، قلمه ها در بستری حاوی پرلایت و پیت (به نسبت سه به یک)، تحت شرایط آبیاری (بدون سیستم مه افشانی) و در tent با ارتفاع 5/0 متر با رطوبت نسبی 60-80 درصد کاشته شد. در آزمایش دوم، قلمه های تیمار شده با iba در محیط کشت حاوی پرلایت و پیت (با نسبت حجمی سه به یک) و تحت سیستم مه افشان سرپوشیده (توسط tent با ارتفاع 5/1 متر) با رطوبت نسبی 90-95 درصد کاشته شد. پس از گذشت 8 تا 10 هفته از کاشت، قلمه ها برداشت شده و صفاتی چون درصد ریشه زایی، طول ریشه، تعداد ریشه، وزن تر و وزن خشک ریشه محاسبه گردید. در آزمایش اول، درصد ریشه زایی صفر بود و فقط در تیمار با غلظت های بالای iba کالوس زایی مشاهده شد. به طور کلی درصد کالوس زایی در قلمه های چوب سخت بیش تر از قلمه های چوب نیمه-سخت بود. نتایج آزمایش دوم نشان داد که هر دو فاکتور نوع قلمه و هورمون iba تفاوت معنی داری ایجاد کردند. در قلمه های نرم درصد ریشه زایی صفر بود. با افزایش غلظت ایندول بوتیریک اسید در قلمه های چوب نیمه سخت و سخت، درصد ریشه زایی افزایش یافت. قلمه های چوب سخت تیمار شده با ایندول بوتیریک اسید با غلظت 15000 و 20000 میلی گرم بر لیتر بالاترین درصد ریشه زایی (به ترتیب 95 و 90 درصد)، بیشترین طول ریشه، تعداد ریشه، وزن تر و خشک ریشه را در بین همه ی تیمارها دارا بودند.